Πραγματοποιήθηκε χθες, στο Γεφύρι της Πλάκας, η απονομή του βραβείου Ευρωπαϊκής Κληρονομιάς / Europa Nostra 2021 από τη Γενική Διευθύντρια της Europa Nostra, Sneška Quaedvlieg-Mihailović στην Υπουργό Πολιτισμού, για την αποκατάσταση του γεφυριού που κατέρρευσε έπειτα από τις έντονες πλημμύρες της 1ης Φεβρουαρίου 2015 και ολοκληρώθηκε τον Δεκέμβριο του 2019.

Η Υπουργός χαρακτηριστικά ανέφερε:

“Το Γεφύρι της Πλάκας, ο τόπος που είμαστε, εδώ, είναι φορτισμένος ιστορικά. Είναι το ίδιο το γεφύρι, το οποίο χτίστηκε, έπεσε, ξαναχτίστηκε, ξανάπεσε, για να αποκατασταθεί τώρα οριστικά. Είναι ο τόπος που ήταν κάποτε τα σύνορα της πατρίδας μας -και γι’ αυτό υπάρχουν και τα τελωνεία εκατέρωθεν- είναι ένας τόπος στον οποίο, κάποια στιγμή, επιδιώχθηκε η Εθνική Συμφιλίωση το 1944. Εδώ, το ΕΑΜ και ο ΕΔΕΣ συμφώνησαν για την πορεία της χώρας, άσχετα αν ακολούθησαν θλιβερά γεγονότα. Στην πραγματικότητα, η Συμφιλίωση εκείνη, είναι γεγονός σήμερα, το οποίο ξεκίνησε από τον Κωσταντίνο Καραμανλή, τον Κωνσταντίνο Μητσοτάκη και συνεχίζεται φυσικά, ως σήμερα.

Τα μνημεία, ως τεκμήρια του παρελθόντος, αποτελούν την άυλη πολιτιστική μας κληρονομιά. Τον Φεβρουάριο του 2015, όταν εκείνες οι φοβερές πλημμύρες είχαν ως αποτέλεσμα εκατοντάδες κυβικά νερού να κατακρημνίσουν το γεφύρι, το οποίο ήταν τραυματισμένο –αν και είχαν γίνει ήδη κάποιες επεμβάσεις- πάρθηκε η σωστή απόφαση της αποκατάστασής του.

Στο Υπουργείο Πολιτισμού μιλάμε για αποκατάσταση και όχι για ανακατασκευή. Το γεφύρι αποκαταστάθηκε. Με αντίστοιχα υλικά, με τα ίδια εν πολλοίς υλικά, και κυρίως με την ίδια τεχνογνωσία, την οποία παρέδωσαν εκείνοι οι πετράδες των μέσων του 19ου αιώνα. Το μνημείο αποκαταστάθηκε με έναν πρότυπο τρόπο, ο οποίος έφερε στο προσκήνιο και το μεγάλο κέρδος για την επιστήμη. Τεχνικές και τεχνολογίες, τις οποίες δεν ήξεραν ούτε οι ειδικοί μελετητές.

Μετά την καταστροφή του, τον Φεβρουάριο του 2015, έγιναν οι μελέτες χάρη σε έναν χορηγό, ο οποίος ενίσχυσε την Περιφέρεια Ηπείρου. Εδώ, θέλω να πω προσωπικά για την τεράστια συμβολή του Περιφερειάρχη Αλέξανδρου Καχριμάνη, ο οποίος πήρε πάνω του τη στιγμή εκείνη πάρα πολλά πράγματα. Το 2018 υπεγράφησαν οι συμβάσεις και τελικά το έργο ολοκληρώνεται στις 4 Δεκεμβρίου 2019, όταν μπήκε ο τελευταίος λίθος, το “κλειδί”. Αυτό το κλειδί, το οποίο απέδειξε ότι όλο το έργο είχε γίνει σωστά. Γιατί μετά από αυτό, αφαιρέθηκαν όλες οι υποστυλώσεις. Το λάθος θα φαινόταν εκείνη τη στιγμή.

Θα ήθελα να πω ότι το βραβείο, αυτή η τιμή που γίνεται στο Υπουργείο Πολιτισμού από την Europa Nostra, είναι μία τιμή και ένα βραβείο, το οποίο αποδίδεται σε όλους τους συντελεστές. Στα δύο Υπουργεία, στο ΕΜΠ, στο ΤΕΕ, στην επιστημονική επιτροπή, η οποία λειτούργησε άψογα, υπό τον Καθηγητή Μανόλη Κορρέ. Τον Μανόλη Κορρέ της Ακρόπολης. Είναι κι αυτό μία απόδειξη ότι ο Κορρές δεν γνωρίζει καλύτερα από οποιονδήποτε την Ακρόπολη, αλλά έχει τεράστια εμπειρία και τεχνογνωσία, η οποία αναγνωρίζεται συνεχώς και από όλο τον κόσμο…”

Το Γεφύρι της Πλάκας

Το γεφύρι της Πλάκας, μονότοξο πέτρινο γεφύρι, είναι το μεγαλύτερο του είδους του στην Ήπειρο. Το γεφύρι της Πλάκας χτίστηκε το 1866 στον ποταμό Άραχθο, με τόξο που εκτείνεται πλέον των 40 μ. σε μήκος και 20 μ. σε ύψος. Κατασκευάστηκε για να ενισχύσει την επικοινωνία και το εμπόριο στις γύρω κοινότητες και, μέχρι το 1913, βρισκόταν στη συνοριακή γραμμή μεταξύ Ελλάδας και Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, χρησιμεύοντας ως μία από τις δύο εισόδους στην ηπειρωτική χώρα. Έχει κηρυχθεί προστατευόμενο ιστορικό μνημείο και η ιστορική του σημασία για την Ελλάδα είναι σημαντική. Αν και κατά καιρούς πραγματοποιήθηκαν περιορισμένες επισκευαστικές εργασίες, καμία δεν αντιμετώπισε τη σοβαρή διάβρωση και υποσκαφή των θεμελίων της γέφυρας κάτω από την επιφάνεια του νερού.

Μετά την κατάρρευση του τον Φεβρουάριο του 2015, πραγματοποιήθηκε εκτεταμένη διεπιστημονική έρευνα και τεκμηρίωση για τα αίτια της κατάρρευσης και για το σχεδιασμό ενός ολοκληρωμένου προγράμματος αποκατάστασης της γέφυρας. Το έργο αποτελεί την πρώτη ανακατασκευή λίθινης γέφυρας στην Ελλάδα και ένα από τα λίγα παρόμοια έργα παγκοσμίως. Φυσικά, παραδοσιακά υλικά χρησιμοποιήθηκαν κατά την αποκατάσταση του μνημείου, ενώ ανακτήθηκαν και αξιοποιήθηκαν παραδοσιακές μέθοδοι κατασκευής.